Taranartos en kruiden: Hop

Hop: Van Middeleeuwse Medicijnplant tot Hedendaagse Smaakmaker

Hop – het kruid dat we vandaag vooral kennen van bier – heeft een rijke geschiedenis die teruggaat tot lang vóór het ontstaan van moderne brouwerijen. Wat begon als een medicinale plant in kloostertuinen groeide uit tot een van de meest invloedrijke smaakmakers in de drankcultuur van Europa. In deze blog duiken we in de geschiedenis, het gebruik in de vroegmiddeleeuwen, de smaken en kleuren die hop beïnvloedt én de gezondheidsaspecten van deze fascinerende plant.

Een vroege geschiedenis: hop in de middeleeuwen

Hoewel hop al bij de Romeinen bekend was als een wilde plant, werd het pas echt actief ingezet in de vroegmiddeleeuwen, met name in kloosters. Benedictijner monniken in Duitsland en Frankrijk experimenteerden vanaf de 8e tot 9e eeuw met het toevoegen van hop aan hun bier. Niet alleen om de smaak te verbeteren, maar vooral om de drank langer houdbaar te maken.

Voor die tijd werd bier gebrouwen met gruit – een kruidenmengsel met onder meer gagel, rozemarijn en salie. Hop bood echter een efficiënter en antiseptischer alternatief. Het werkte schimmelwerend en vertraagde het bederf. Het duurde echter eeuwen voor hop het won van gruit. Pas in de 12e eeuw verspreidde het gebruik van hop zich intensief vanuit Duitsland naar de Lage Landen en Engeland.

Hop vandaag: smaak, kleur en aroma

Moderne bierliefhebbers weten het al lang: hop is niet zomaar een conserveermiddel, het is een smaakbom. De hopbellen – de vrouwelijke bloemen van de hopplant (Humulus lupulus) – bevatten lupuline, een harsachtig poeder vol etherische oliën en bitterstoffen.

Afhankelijk van de soort hop en het moment waarop het wordt toegevoegd in het brouwproces, kunnen verschillende smaakeffecten ontstaan:

• Bitterheid: hoe langer hop meekookt, hoe bitterder het bier. Denk aan IPA’s met hun uitgesproken hopsmaak.
• Aroma’s: kort meegekookte of “drooggehopte” bieren kunnen bloemige, citrusachtige of zelfs dennenachtige aroma’s krijgen.
• Kleur: hop beïnvloedt de kleur slechts licht, maar donkere bieren bevatten vaak ook geroosterde mout die andere hoptonen accentueert.

Sommige hopsoorten, zoals Saaz, Hallertau of Cascade, zijn uitgegroeid tot ware iconen binnen de bierwereld.

Gezondheid en hop: oude kennis, nieuwe inzichten

De middeleeuwse monniken hadden vermoedens, en moderne wetenschap bevestigt het: hop heeft medicinale eigenschappen.

• Rustgevend: Hop staat bekend om zijn kalmerende werking. Het is een mild sedativum en wordt soms toegevoegd aan kruidentheeën en natuurlijke slaapmiddelen.
• Antibacterieel: de bitterstoffen in hop, zoals humulon en lupulon, hebben een natuurlijke antibacteriële werking.
• Hormonale werking: Hop bevat fyto-oestrogenen, die kunnen inwerken op het hormonale systeem. Hoewel meer onderzoek nodig is, wordt hop soms genoemd in de context van overgangsverschijnselen.
• Spijsvertering: Net als andere bittere kruiden stimuleert hop de eetlust en de vertering.

Let op: in geconcentreerde vorm kan hop ook bijwerkingen hebben, vooral bij mensen met gevoeligheden of hormonale aandoeningen.

Hop als cultureel erfgoed

Wat ooit in een kloostertuin werd geoogst als geneeskruid, is vandaag een cruciaal ingrediënt van duizenden bierstijlen wereldwijd. Maar hop is meer dan een brouwproduct: het is ook een cultureel erfgoed. In regio’s als Poperinge (België) en Hallertau (Duitsland) leeft de traditie van hopteelt voort in festivals, musea en toerisme.

Zelfs buiten de bierwereld is hop terug te vinden in parfums, kruidenmengsels en zelfs voedingssupplementen.

Samenvatting

Hop is een kruid met een ziel: het verbindt middeleeuwse geneeskunde met moderne smaakbeleving, en koppelt eeuwenoude landbouw aan hedendaags vakmanschap. Of je nu houdt van een frisse IPA, een kruidige tripel of gewoon nieuwsgierig bent naar de kracht van planten – hop verdient een plaats in het rijtje van fascinerende kruiden uit onze geschiedenis.

Bij Taranartos heb je verschillende mede met hoppe smaken.
Zo is er de BRO van Apis, gemaakt met Citra hoppe, maar ook de GL. Dansk en Vikingerness bevatten hoppe!

Bij kruik en vuur,

Kristof