Taranartos en Fantasy: Mede in de wereld van Tolkien

Op 3 januari herdenken we de geboortedag van John Ronald Reuel Tolkien, geboren in 1892 in Bloemfontein, Zuid-Afrika. Elk jaar brengen fans wereldwijd om 21.00 uur een toost uit met de woorden: “To the Professor!”

In Tolkiens wereld van Midden-aarde speelt mede, of honingwijn, een bijzondere rol. Een van de eerste keren dat ik in aanraking kwam met mede in de literatuur, was in Tolkiens beschrijving van Midden-aarde. Als jongeling las ik het verhaal van Frodo die op een queeste ging voor de ring. Mede, of honingwijn, werd daar beschreven als Miruvor, bij de Valar en bij de elfen.

Zo staat geschreven: Miruvórë was een mede of nectar van de Valar waarvan de Elfen de ingrediënten of bereiding niet kenden, hoewel ze dachten dat het was gemaakt van de honing/nectar van bepaalde bloemen in Valinor. Het werd geschonken tijdens hun festivals in Valinor.

Miruvor (hetzelfde woord, in een verkorte vorm) verwijst naar een verkwikkende drank gemaakt in Rivendel, waarschijnlijk in de basis gemaakt van honing van geurende bloemen. Elrond gaf een flesje van het “Cordial van Imladris” aan Gandalf voordat het Gezelschap van de Ring vertrok op hun zuidwaartse reis. Gandalf gebruikte deze drank om zichzelf en de anderen te revitaliseren op Caradhras.

Andere rassen, zoals de Dúnedain en zelfs de Orks, bezaten dranken met vergelijkbare eigenschappen, maar ent-draught is de krachtigste van deze dranken.

Ent-draughts waren de mysterieuze en krachtige waters die door de Enten werden geconsumeerd en die Boomgaard deelde met de hobbits in Wellinghall.

Hoewel er weinig over hen in detail bekend is, lijken ze te zijn gemaakt van rivierwater, maar met unieke en subtiele smaken die de associatie van de Enten met bomen en bossen weerspiegelen. De eerste keer dat Merijn en Pepijn een ent-draught dronken, deed het hen denken aan de geur van een ver verwijderd bos, gebracht door een koele nachtbries. De tweede keer dat ze dronken, was de smaak aardser en rijker, meer voedselachtig.

Hun groeikracht was het meest evident wanneer ze werden gedronken door wezens anders dan Enten: de ent-draughts die door Merijn en Pepijn werden ingenomen, voegden drie inch of meer toe aan hun lengte, waardoor ze de langste Hobbits in de geschiedenis van de Gouw werden.

Deze verwijzingen naar mede en andere magische dranken in Tolkiens werk tonen zijn diepe waardering voor mythologie en oude tradities. Ze voegen een authentieke en rijke laag toe aan de wereld die hij creëerde, waardoor lezers worden ondergedompeld in een cultuur die zowel vreemd als vertrouwd aanvoelt.

Op deze speciale dag, terwijl we “To the Professor!” toosten, is het passend om na te denken over de rijke details en tradities die Tolkien in zijn verhalen weefde, en hoe ze ons blijven inspireren en betoveren.

Midden-aarde en de Magie van Miruvor

 

Mede als Miruvor in The Lord of the Rings

 

In de wereld van Tolkien is mede meer dan slechts een drank; het is een symbool van kracht, troost en verbinding. Miruvor, zoals het wordt beschreven in The Lord of the Rings, is een bijzondere honingdrank met revitaliserende eigenschappen. Gandalf draagt een flesje van deze “Cordial of Imladris”, een speciaal brouwsel uit Rivendel, om de Reisgenoten te sterken tijdens hun barre tocht door de besneeuwde bergpassen van Caradhras. Hoewel de exacte ingrediënten onbekend blijven, wordt de basis vermoedelijk gevormd door honing en geurende bloemen, een eerbetoon aan de natuurlijke en mystieke essentie van Midden-aarde.

De keuze van Tolkien om Miruvor op basis van honing te baseren, weerspiegelt zijn fascinatie voor oude tradities. Mede, vaak gezien als een drank van de goden, krijgt in zijn werk een bijna heilige status, waarbij het meer is dan een genotmiddel; het is een magisch elixer dat de geest en het lichaam herstelt.

---

De oorsprong van Miruvor in Valinor

 

Miruvórë, zoals het oorspronkelijk in Valinor bekendstaat, wordt beschreven als een nectar van de Valar. Deze mythische versie van mede, waarvan de ingrediënten voor de elfen een mysterie blijven, zou zijn vervaardigd uit de honing of nectar van specifieke bloemen in Valinor. De Valar, goddelijke wezens die de wereld beheren, schenken dit elixer tijdens hun festivals als een symbool van overvloed en goddelijke genade.

In deze context symboliseert Miruvórë de diepe connectie tussen natuur en spiritualiteit. De drank wordt niet zomaar gezien als voedsel, maar als een viering van het leven zelf. Dit idee sluit nauw aan bij oude mythologieën, waarin mede vaak wordt geassocieerd met de goden en met verlichting. Door deze elementen in zijn verhaal te verweven, creëert Tolkien een diepgaande verbinding tussen de mythische tradities van onze wereld en de verbeelding van Midden-aarde.

---

Hoe Tolkiens kennis van mythologie de mede in zijn wereld inspireerde

 

Tolkien was niet alleen een meesterverteller maar ook een geleerde die diepgaande kennis had van mythologie, taalkunde en geschiedenis. In veel oude culturen, zoals de Scandinavische en Germaanse, speelde mede een belangrijke rol als een godendrank of een symbool van wijsheid en kracht. Dit is terug te zien in Miruvor, dat echo’s vertoont van de mythische honingdrank van Odin, die wijsheid en poëzie schonk, of de ambrosia van de Griekse goden, die onsterfelijkheid bood.

Tolkien was ook sterk beïnvloed door de verhalen in de Edda en Beowulf, waar dranken zoals mede worden gebruikt om gezelschappen te verenigen of om kracht te schenken aan helden. Door deze invloeden te combineren met zijn eigen wereldopbouw, gaf hij mede een unieke plaats in Midden-aarde.

---

Magische dranken in Midden-aarde: Gandalf, Elfen en Enten

 

Miruvor is niet de enige magische drank in The Lord of the Rings. De wereld van Midden-aarde kent meerdere dranken die een bijzondere rol spelen. Naast Miruvor introduceert Tolkien ook de mysterieuze ent-draughts, een drank geassocieerd met de Enten, de bewakers van het bos. Deze krachtige brouwsels, gedeeld door Treebeard met Merry en Pippin, bevatten een essentie die hen fysiek laat groeien en hen sterker maakt. De beschrijvingen van de smaken—van de geur van een ver bos tot een rijke, aardse diepte—laten zien hoe verbonden deze dranken zijn met de natuur.

Voor de Elfen symboliseert Miruvor niet alleen een fysiek herstel, maar ook een geestelijke verheffing. Gandalf gebruikt het tijdens moeilijke momenten om de moreel van de Reisgenoten te herstellen, wat benadrukt dat het niet alleen om het lichaam gaat, maar ook om de ziel.

---

Rituelen rond mede in Midden-aarde en invloed op lezers

 

In Midden-aarde speelt mede een ceremoniële en rituele rol die de lezers onderdompelt in de sfeer van de verhalen. Wanneer Gandalf Miruvor deelt met de Reisgenoten, versterkt dit niet alleen hun fysieke kracht, maar symboliseert het ook het belang van gemeenschap en wederzijdse steun. Het gebruik van mede in zulke scènes roept een gevoel van warmte, kameraadschap en traditie op—waarden die diep geworteld zijn in het menselijk bewustzijn.

Tolkien gebruikt dranken zoals Miruvor om de cultuur en waarden van zijn volkeren uit te drukken. Door honing, bloemen en natuur als kernbestanddelen te gebruiken, benadrukt hij de harmonie tussen de bewoners van Midden-aarde en hun omgeving. Voor lezers wordt dit een krachtige herinnering aan de rol van natuur in ons eigen leven en aan de noodzaak van eenvoud en verbinding in een complexe wereld.

---

Miruvor is meer dan een fictieve drank; het is een metafoor voor hoop, kracht en het spirituele herstel dat zo vaak nodig is in de reis van helden. Het biedt niet alleen een inkijk in de wereld van Midden-aarde, maar ook in de diepere lagen van Tolkiens verbeeldingskracht, waarbij oude tradities opnieuw tot leven worden gebracht in een moderne context.

Reeds 35 jaar geleden kwam ik in aanraking met De wereld van Tolkien. Eerst door een tekenfilm van The hobbit te zien , daarna stripverhaal waarvan ik nog steeds het eerste deel heb, en natuurlijk ook de boeken die werden uitgegeven in het Nederlands, nog allemaal tot mijn bezit. Peter Jackson heeft dan misschien een deel weggelaten en wat aan zijn verbeelding toegevoegd, maar de films, samen met the hobbit serie, zijn meesterwerken!

Ook meduseld is een verwijzing naar mede in het verhaal van tolkien. De grote hall waar tapijten hangen met het verleden van de rohirrim, waar het strooien dak een glans van goud weerspiegelde, is menig mede fan toch gekend want Meduseld, stamt af van een oud Anglo saxons woord : maeduselde. medehall. Tolkien gebruikte het omdat hij was geinspireerd door het gedicht van Beowulf, waar de medehall heorot wordt gebruikt in het een der verzen. Het licht straalde zo ver tot diep in het land, staat er te lezen wanneer heorot wordt besproken.

Ik groet u van bij het land van rohirrim met een beker mede en doe jaarlijks mee : To the professor!

Kristof.