Taranartos en bijen.

De Bij en de Hoornaarts: Een Cruciale Strijd voor de Natuur

De bij is een van de kleinste maar meest invloedrijke wezens op aarde. Als bestuiver zorgt de bij voor de voortplanting van veel van onze gewassen die essentieel zijn voor de menselijke voedselproductie. Toch wordt de bij steeds meer bedreigd door zowel inheemse als uitheemse vijanden, waarvan de hoornaarts een van de grootste dreigingen vormt. Deze blog onderzoekt de rol van de bij in ons ecosysteem, de invloed van de hoornaarts op de bijenpopulaties en het verschil tussen de Europese en Aziatische hoornaarts, die de verdediging van de bij op verschillende manieren ondermijnen.

Het Belang van de Bij voor de Mens en de Natuur.

Bijen spelen een onmiskenbare rol in het voortbestaan van onze ecosystemen en de voedselproductie. Ze zijn de belangrijkste bestuivers van vele gewassen, waaronder fruit, groenten en noten. Geschat wordt dat ongeveer 75% van de bloeiende planten wereldwijd afhankelijk zijn van insecten voor hun bestuiving, en bijen nemen hierin de grootste rol. Dankzij hun werk kunnen deze planten zich voortplanten, wat niet alleen essentieel is voor de biodiversiteit, maar ook voor ons dagelijks dieet.

Bovendien dragen bijen bij aan het behoud van de biodiversiteit. Ze helpen niet alleen landbouwgewassen te bestuiven, maar ook wilde bloemen, wat het voortbestaan van andere diersoorten ondersteunt. Het verlies van bijen zou dan ook een verwoestende impact hebben op zowel onze voedselzekerheid als de ecologische balans.

De Hoornaarts: De Ongevraagde Vijand.

Bijen worden geconfronteerd met verschillende bedreigingen, en een van de meest verwoestende daarvan is de hoornaarts. De hoornaarts is een wespachtige soort die inheems is in Azië, maar inmiddels zijn er ook populaties in Europa gevestigd.

Hoornaarten vormen een gevaar voor bijen omdat ze actief op zoek gaan naar bijen om hun kolonies te voeden. Dit doen ze door bijen te vangen, hun kop af te bijten en de rest van het lichaam mee naar hun nest te nemen, waar de bijen dienen als voedsel voor hun larven. Dit heeft dramatische gevolgen voor bijenkolonies, aangezien het de werkbijen aantast die essentieel zijn voor de werking van de kolonie.

Er zijn echter verschillende soorten hoornaarts, waarvan de Europese hoornaart (Vespa crabro) en de Aziatische hoornaart (Vespa velutina) de bekendste zijn. Terwijl beide soorten een gevaar vormen voor bijen, zijn er belangrijke verschillen in de manier waarop deze hoornaarts de bijen bedreigen en de verdediging van de bijenkolonies beïnvloeden.

De Europese Hoornaarts: Een Bedreiging met Zwakke Punten

De Europese hoornaart is de oorspronkelijke hoornaart die in Europa voorkomt. Deze wesp is relatief groot en kan ernstige schade aanrichten aan bijenkolonies, maar de bijen hebben enige verdedigingsmogelijkheden. Bijen verdedigen zich door zich samen te clusteren rond de hoornaart, waarbij ze de temperatuur in de groep verhogen door gezamenlijk te trillen. Dit proces, dat bekend staat als “thermogene verdediging”, zorgt ervoor dat de hoornaart wordt opgewarmd tot een temperatuur die dodelijk is voor het insect. Dit werkt effectief tegen de Europese hoornaart, omdat deze niet in staat is om temperaturen boven een bepaalde drempel te verdragen.

Hoewel de Europese hoornaart zeker gevaarlijk is voor bijen, biedt de thermogene verdediging van de bijenkolonie vaak een kans voor de bijen om zichzelf te beschermen en de hoornaart te verdrijven. Het gevaar blijft bestaan, maar er is een zekere mate van wederzijds evenwicht tussen de bijen en de Europese hoornaart.

De Aziatische Hoornaarts: Een Ongeëvenaarde Dreiging.

In tegenstelling tot de Europese hoornaart is de Aziatische hoornaart (Vespa velutina) een veel grotere bedreiging voor de bijenpopulaties, en dit heeft te maken met de fysiologische verschillen tussen de twee soorten. De Aziatische hoornaart is niet alleen groter en agressiever, maar heeft ook een indrukwekkend aanpassingsvermogen. De grootste uitdaging voor de bijen is dat de Aziatische hoornaart veel beter bestand is tegen de warme temperaturen die de bijen gebruiken om hun verdediging te activeren.

De bijen verdedigen zich op dezelfde manier als tegen de Europese hoornaart door zich te clusteren en de temperatuur in de kolonie te verhogen. Echter, de Aziatische hoornaart kan veel hogere temperaturen verdragen zonder schade op te lopen. Dit betekent dat de thermogene verdediging van de bijen tegen de Aziatische hoornaart vrijwel nutteloos is, omdat de hoornaart in staat is om de bijen te overleven en de kolonie te verwoesten. Dit maakt de Aziatische hoornaart bijzonder gevaarlijk voor bijen, aangezien het de belangrijkste verdedigingsstrategie van de bijen omzeilt.

Het Gevolg voor Bijenkolonies.

De impact van de Aziatische hoornaart op bijenkolonies is veel groter dan die van de Europese hoornaart. De Aziatische hoornaart is zeer efficiënt in het jagen op bijen. Wanneer een hoornaart een bijenkolonie aanvalt, haalt hij de bijen een voor een uit de lucht. Dit kan de kolonie snel uitputten, vooral als er geen effectieve verdediging mogelijk is. De hoornaart kan blijven jagen totdat de kolonie volledig is uitgeroeid, wat leidt tot het verlies van duizenden bijen in een korte tijd.

Het verdwijnen van bijen heeft ernstige gevolgen voor de biodiversiteit en de voedselproductie. Zonder bijen zullen veel gewassen niet meer kunnen worden bestoven, wat leidt tot een afname van de voedselproductie en een verstoring van het ecosysteem.

Hoe Kunnen We de Bijen Helpende Hand Reiken?

Er zijn verschillende manieren waarop we de bijenpopulaties kunnen ondersteunen en de dreiging van hoornaarts kunnen verminderen. Enkele van deze maatregelen zijn:

1. Monitoring en Controle van Hoornaarts: Het is van cruciaal belang om de Aziatische hoornaart actief te monitoren en hun verspreiding te beperken. Lokale imkers en natuurbeschermingsorganisaties spelen een sleutelrol in het opsporen en verwijderen van hoornaartsnesten voordat ze schade kunnen aanrichten.
   
   
2. Bijenhabitats Creëren: Het aanleggen van bloemen- en plantenperken die aantrekkelijk zijn voor bijen kan hen helpen in hun zoektocht naar voedsel en hun populaties versterken. Dit bevordert niet alleen de bijen, maar draagt ook bij aan het behoud van andere bestuivers.
   
   
3. Bewustwording en Educatie: Het vergroten van de bewustwording over het belang van bijen en de dreigingen waarmee ze te maken hebben, is essentieel. Door mensen te informeren en te betrekken, kunnen we gezamenlijk een actievere rol spelen in de bescherming van bijen.
   
   
4. Vermijden van Pesticiden: Het gebruik van pesticiden is schadelijk voor bijen en andere bestuivers. Het is van vitaal belang om alternatieven te zoeken voor schadelijke pesticiden en duurzame landbouwpraktijken te bevorderen.
   
   

Conclusie: Bescherming van de Bijen.

De bijenpopulaties worden bedreigd door verschillende vijanden, waaronder de hoornaart. De Europese hoornaart vormt een uitdaging, maar de bijen kunnen zich tegen deze soort verdedigen. De Aziatische hoornaart daarentegen heeft de verdedigingsstrategieën van de bijen doorbroken, waardoor deze een veel grotere bedreiging vormt voor bijenkolonies. Het is essentieel dat we actie ondernemen om bijen te beschermen, hun leefgebieden te ondersteunen en het gevaar van hoornaarts te beperken. Alleen door samen te werken kunnen we de bijen helpen overleven en hun cruciale rol in ons ecosysteem behouden.

Bij kruik en vuur,

Opzoekwerk en geschreven door Kristof Denaghel.